نام : محمد تقی
شهرت : ادیب نیشابوری (دوم)
تولد: پنجم شعبان 1312 ه.ق برابر با 1274 ه.ش
وفات: 21 آذر 1355 برابر با 20 ذی الحجه 1396
محل تولد: روستای خیرآباد از بخش میان جلگه نیشابور
محل دفن: حرم مطهر رضوی آخرین غرفه
جنوب غربی صحن انقلاب(کهنه یا عتیق)
نام پدر:اسدالله که خیاط و ملای روستا بوده است.
نام مادر :فاطمه
تا 18 سالگی مقدمات تحصیل را در مکتب و
خدمت پدر طی نمد و سپس عازم مشهد
مقدس گردید.
اساتید وی به شرح زیر بوده اند:
1) آقا شیخ محمد کدکنی که دایی استاد
بوده است- مقدمات
2) ادیب اول میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری –
تمام ادبیات عرب و نیز پارسی و فنون شعر و ...
3) آقا بزرگ شهیدی – شرح اشارات ،
شرح هدایه و ...
4) آقا شیخ حسن بُرسی – فقه
5) شیخ اسدالله یزدی – شرح منظومه
سبزواری ، شرح فصوص قیصری و ...
6) میرزا محمد باقر مدرس رضوی – شرح لمعه
7) جلال المحققین شیرازی – تشریح
الافلاک و خلاصه الحساب شیخ بهایی و
هندسه جلال المحققین
8) حاجی فاضل خراسانی – اسفار و ...
9) سید جعفر شهرستانی – قوانین و ...
10) سید علی صدرالاطبا – شرح قانون
ابن سینا و ...
از 25 سالگی به تدریس مشغول بود و بیشتر
از 60 سال تا چند روز مانده به فوت به
این امر اشتغال داشت.
مَدرَس ها به ترتیب زمان:
مسجد ترک ها ، مدرسه سلیمان خان ،
مسجد گوهر شاد ، مدرسه خیراتخان ،
آرامگاه شیخ بهایی در حرم مطهّر ،
منزل شخصی در بازارچه عیدگاه
( ضلع جنوبی بازار رضا فعلی) که
پربارترین و طولانی ترین دوران تدریس
ایشان مدرسه خیراتخان واقع در بست
پایین خیابان حرم مطهر بوده است که فعلا د
ر مجموعه دانشگاه علوم رضوی قرار گرفته
است. تمام دهه 20 و 30.
شیوه تدریس:
لفظ قلم و آهنگین با تکیه به صوت و سیلاب
ماقبل آخر، تشریح کامل متون با روش تطبیقی
کامل ادبیات عرب و پارسی با استفاده از داستانها
و شواهد تاریخی و مشاهدات عینی و بیان متجسم
متون و نیز نقد و بررسی کامل آنها و ...
متون تدریس:
سیوطی ، مغنی ، مطوّل ، شرح نظّام ، حاشیه
ملّا عبدالله ، معالم الاصول ، مقامات تحریری
، گوهرنامه در عروض و قافیه ( از تالیفات خودشان) و ...
تالیفات
نثر
1)تابش جان و بینش روان در حکمت الهی
2)گوهر نامه و رساله قافیه در فنون شعر
3)تاریخ ادبیات عرب قبل از اسلام
4)تاریخ ادبیات ایران تا حکیم ناصر خسرو
5)البدایه و النّهایه در حکمت الهی
6)آرایش سخن در بدایع شعر
نظم
1)منظومه های : آسایش نامه ، آیین نامه ،
حدیث جان و جانان ، طریقت نامه ، فیروزی
جاوید، گوهر تابنده ، مجمع راز و یعقوبیّه ( ناتمام)
2)دیوان اشعار شامل قصاید ، غزلیات ، مثنویات
، رباعیات و قطعات و منفردات و ...
از مجموعه آثار ایشان فقط تاریخ ادبیات عرب
، رساله قافیه ، گوهرنامه و آرایش سخن در
مجموعه ای به نام گوهر دانش در 1337 ه.ش
و نیز منتخبی از اشعار دیوان در 1380 ه.ش چاپ
شده است.
بعضی از استادان و بزرگانی که از محضر استاد
ادیب نیشابوری دوم کسب فیض نموده و زیربنای
علمشان بر آن استوار گردیده عبارتند از:
1)آیات عظام و مراجع بزرگوار و حجج الاسلام
: سید علی سیستانی ، وحید خراسانی ،
شهید مطهری، واعظ طبسی ، شهید سعیدی
، خزعلی ، عالمی ، معصومی ، مهمان نواز ،
فقیه سبزواری ، قمی و ...
2) اساتید بزرگوار : شیخ محمد رضا حکیمی
، حجت هاشمی خراسانی ، استاد محمد تقی
شریعتی ، شیخ محمد رضا مهدوی دامغانی
، احمد امین شیرازی ، الهی خراسانی ،
عبدالکریم پارسا و آقای علی مقدادی فرزند
حاج شیخ حسینعلی نخودکی و شهید
اندرزگو (دکتر حسینی) و ...
3) اساتید ارجمند دانشگاه : دکتر مهدی محقق
، دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی ، دکتر احمد
مهدوی دامغانی ، پروفسور فلاطوری ، دکتر سید
جعفر لنگرودی ، دکتر حسن ملکشاهی ، دکتر
محمد رضا امامی گرگانی ، دکتر روحانی شهری
، دکتر موسوی گرمارودی ، دکتر درهمی ، دکتر
سید محمود علوی ، دکتر صالحی ، دکتر علی
اکبر شهابی ، دکتر مهدی صانعی و ...
استاد فرموده اند:«هر ادیب نکته پردازی گروگان من است.»
مجالس
استاد به چند مجلس سوگواری به طور مرتب
میرفتند از جمله منزل مرحومان حاج شیخ مرتضی
واعظ شهیدی ، رویائی ، حاج شیخ محمد رئیس
شیبانی و ابوهادی در همان محله مسکونی
خودشان و منزل مرحوم صفرعلی صراف مقابل
مدرسه و همچنین مدرسه خیراتخان
یک مجلس ادبی غالبا در منزل مرحوم غلامرضا
ریاضی تشکیل می شد که در آنجا هم حضور
داشتند و بعضی از اعضاء آن عبارت بودند از
مرحوم دکتر قاسم رسا ، فضل مستوفی ، باقرزاده بقا
|